De schildklier: het onmisbare orgaan

De schildklier (het thyroïd) bevindt zich onderin aan de voorzijde van de hals, vlak voor de luchtpijp, net onder de adamsappel. Ondanks zijn kleine afmeting is het één van de belangrijkste organen in het hormonale stelsel. Omdat het orgaan heel gevoelig is voor invloeden van buitenaf kan er al snel een verstoring optreden waardoor de schildklier te traag of juist te snel kan gaan werken. Dit heeft grote gevolgen voor de stofwisseling.

Omdat een te traag werkende schildklier veel vaker voorkomt dan een te snel werkende schildklier, zal deze blog uitsluitend gaan over de symptomen en oorzaken van een te traag werkende schildklier.

Belangrijke functies van de schildklier:

• Reguleren (versnellen) van de stofwisseling
• Reguleren van de doorbloeding
• Verhogen van de warmteproductie in het lichaam
• Ondersteuning in werking van de gewrichten

Mogelijke symptomen bij een te traag werkende schildklier:

• Onverklaarbare gewichtstoename
• Koude handen en voeten
• Lage ochtendtemperatuur (lager dan 36.6 graden Celcius)
• Vermoeidheid
• Haaruitval of dunner wordend hoofdhaar / wenkbrauwen / wimpers
• Geheugenverlies
• Concentratieverlies
• Obstipatie (moeizame stoelgang)
• Oedeem (vasthouden van vocht) in het gezicht / rond de ogen / rond de enkels of andere lichaamsdelen)
• Trage reflexen
• Droge huid
• Broze nagels
• Onregelmatige (of uitvallen) van menstruatie
• Vruchtbaarheidsstoornissen
• Verlaagd libido
• Emotionele labiliteit
• Lusteloosheid
• Depressie
• Langzame hartslag (bradycardie)
• Verhoogde bloeddruk
• Verhoogde cholesterolwaarde
• Spataderen

Diagnose

Voor het vaststellen van een schildklierafwijking is een bloedtest nodig. Er wordt gekeken hoeveel TSH (Thyroid-Stimulating-Hormone) er door de hypofyse wordt geproduceerd. Als er te er weinig schildklierhormoon in het bloed is, wordt de schildklier gestimuleerd om meer hormonen aan te maken, te herkennen aan een hoge TSH productie.

Toch is de TSH-productie in veel gevallen volkomen normaal, maar is de uiteindelijke hoeveelheid actieve T3 te laag door een slechte omzetting van T4 naar T3. Helaas is dit bij de meeste huisartsen niet bekend en wordt de actieve T3 niet getest, waardoor een schildklierafwijking door middel van een bloedtest in veel gevallen onopgemerkt blijft. Als jij je schildklier wilt laten testen, vraag daarom (naast de gebruikelijke TSH/T4-test) altijd om de T3 test!

Omzetting T4 naar actief T3

De schildklier produceert het ‘langzame’ schildklierhormoon T4. Dit hormoon is niet actief. De schildklier, lever en botten kunnen T4 omzetten naar T3, het actieve schildklierhormoon. Dus als de schildklier voldoende T4 produceert maar de omzetting naar T3 niet goed plaatsvindt, komt er te weinig actief schildklierhormoon in het bloed. In dat geval is de schildklier niet het probleem, maar de omzetting van T4 naar T3. Een traag werkende schildklier kan dus zowel ontstaan door een verminderde productie van schildklierhormonen, als door verslechterde omzetting van T4 naar T3. Daarom is het van belang dat zowel de T4 als de T3 worden getest bij het bloedonderzoek.

Mogelijke oorzaken van een trage schildklier

Vaak ontstaat een schildklierafwijking door invloeden van voeding en leefstijl. Ook mensen die heel bewust bezig zijn met hun gezondheid kunnen zonder dat ze het doorhebben een ernstig te kort aan voedingsstoffen ontwikkelen.

Minder voorkomende oorzaken zijn: auto-immuunziekten (zoals de ziekte van Hashimoto), een behandeling met radioactief jodium, schildklierontsteking (Thyroiditis) of een aangeboren schildklierafwijking.

1. Hormonaal Stelsel

Niet alleen de schildklier, maar het hele hormonale stelsel is gevoelig voor invloeden van voeding en leefstijl. Indien je last hebt van meerdere bovenstaande symptomen, is het daarom raadzaam om niet alleen de schildklier te laten testen, maar het hele hormonale stelsel.

2. Voeding

Gebrek aan jodium

Schildklierhormonen zijn opgebouwd uit jodium. Een gebrek aan jodium (jodium deficiëntie) leidt op lange termijn tot een traag werkende schildklier. Omdat dit algemeen bekend is, wordt jodium toegevoegd aan brood en aan tafelzout, waardoor de meeste mensen ruim-voldoende jodium binnenkrijgen. Maar mensen die een bepaald dieet of voedingspatroon volgen waarbij weinig brood wordt gegeten en/of tafelzout wordt weggelaten, creëren daarmee al snel een jodiumtekort. Gelukkig kun je jodium ook uit andere bronnen binnen krijgen. In zeewier zit jodium bijvoorbeeld in hele hoge concentratie.

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium voor volwassenen is vastgesteld op 150 microgram per dag. Gedurende de zwangerschap wordt 175 microgram geadviseerd. En voor vrouwen die borstvoeding geven wordt een ADH van 200 microgram per dag aangehouden. De maximaal ‘veilige’ dosis voor jodium is 600 microgram/dag. Bij de veilige dosis gaat het om een gemiddelde waarde, waarbij een ruime marge is genomen.

Zware metaalvergiftiging

Een zware metaalvergiftiging is geen acute vergiftiging, maar een langzame accumulatie van zware metalen in je lichaam. Deze zware metalen komen bijvoorbeeld ons lichaam binnen door voeding uit blik, deodorant uit een spuitbus en amalgaamvullingen (die voor 50% uit kwik bestaan). Omdat de schildklier erg gevoelig is voor deze zware metalen, is het van belang ons lichaam te ondersteunen in het ontgiften van deze stoffen. Dit kan heel eenvoudig met consumptie van spirulina of chlorella.

Soja en andere peulvruchten

Peulvruchten (vooral soja) bevatten veel fytinezuur. Jodium wordt door fytinezuur aangetrokken en daarna uitgescheiden uit het lichaam. Een hoge consumptie van sojaproducten of andere peulvruchten kan daarom op lange termijn leiden tot een trager werkende schildklier. Dit geldt vooral voor niet-gefermenteerde soja, zoals sojamelk, sojayoghurt, tofu en veel vegetarische burgers. Gefermenteerde soja is wel veilig om te gebruiken, zoals miso, tamari en shoyu

Uitsluiten van belangrijke voedingsstoffen

Als je bij een bepaald dieet of voedingsovertuiging voor een lange periode weinig koolhydraten of eiwitten eet, kan dit leiden tot een trage schildklier. Vegetariërs en veganisten zouden er dus verstandig aan doen aanvullende eiwitbronnen te consumeren, zoals eiwitpoeder uit bruine rijst of hennep of vitamine B12 tabletten) om te voorkomen op lange termijn schildklierproblemen te ontwikkelen.

Te kort aan selenium

Het mineraal selenium is nodig voor de omzetting van T4 naar T3.

Te veel stress

Bij een hoge productie van het stresshormoon cortisol vindt er een verminderde omzetting plaats van T4 naar actief T3.

Progesterondaling

Ook bij een lage progesteronproductie (bijvoorbeeld na de overgang) vermindert de omzetting van T4 naar T3.

Verslechterde leverfunctie

Minimaal 20% van T4 wordt in de lever omgezet naar actief T3. Een verslechterde leverfunctie (door leververvetting, overmatig alcoholgebruik of chronisch gebrek aan vitamines en mineralen welke nodig zijn voor het ontgiften) kan eveneens leiden tot een verminderde omzetting van T4 naar T3.

Ik heb meerdere symptomen van een trage schildklier, wat nu?

Als je meerdere van bovenstaande symptomen hebt, raad ik je aan om je schildklier te laten testen. Dit kan je laten doen bij je huisarts. Vraag (naast de gebruikelijke TSH-test) altijd om een T3-test!

Aanraders

Indien je een traag werkende schildklier hebt of als je vermoedt dat je (door een bepaald dieet of voedingsprogramma) niet aan voldoende voedingsstoffen en vitamines komt, raad ik je aan om jouw dagelijkse voeding (en eventuele medicijnen, voorgeschreven door de huisarts) aan te vullen met:

• Multivitamines
• Jodium (in hoge concentratie aanwezig in zeewierproducten)
• Selenium (belangrijk mineraal)
• Spirulina (ontgiftende functie)
• Chlorella (ontgiftende functie)
• Vitamine B (alleen voor vegetariërs of veganisten)

Jodium is in hoge concentratie aanwezig in zeewierproducten. Zeewier is in verschillende vormen verkrijgbaar: vers, geweekt, gedroogd, vlokken, korrels of poeder. Tevens wordt het verwerkt in bepaalde voedingsproducten. Het bedrijf Puur en Fit levert zeewier in alle maten en vormen. Ook de supplementen spirulina en chlorella kun je kopen bij Puur en Fit.

Betrouwbare merken voor je vitamines en supplementen

• Solgar
• Vitakruid
• Overload Worldwide
• Bonusan
• AOV
• Nowfood
• Carlson
• Orthica
• Topharm

Alvast heel veel gezondheid toegewenst! (-:

Bron: ‘De Trage Schildklierwerking, de niet herkende ziekte’ van Broda O. Barnes & Lawrens Galton